ERGENLİK DÖNEMİNDE OBEZ BİR BİREY OLMAK KENDİ SEÇİMİMİZ Mİ ?
Her birimiz şişmanlık,obezite gibi kavramları vücuttaki yağ kütlesinin artması olarak tanımlarız. Peki, gelin aynalara bizi düşman eden şişmanlığa birde biyolojik açıdan bakalım.
Enerji
Şişmanlık bireyin hayatı boyunca süren kronik bir enerji metabolizması sorunudur. Şişmanlık günlük yaşamda vücutta gereksinim duyulan enerjiden daha fazlasının vücuda alınıp yağ dokularının çapında bir artışla beraber sayıca da fazlalaşması ile gerçekleşir . Genel araştırma ve istatistik verilere bakacak olursak ergenlik döneminde şişmanlığa, dengesiz bir beslenmeye ve gerekli yağ kütlesinden daha fazlasını vücudunda barındırmaya yatkın olan bireylerden yaklaşık %30’unun ilerleyen yaşlarında da şişman birer birey olacakları yapılan çalışmalar sonucunda rapor edilmiştir. Ama şişmanlık aslında kendi tercihlerimizle oluşturduğumuz ardından ilerlemesini de kendi ellerimizle sağladığımız bir hastalıktır.
Temellerinin ergenlik döneminde yani 10-14 yaş aralıklarında atıldığı bir hastalık olarak bakabiliriz. Beslenme açısından bakılınca da ergenlik dönemi çocuklarda beslenme düzenlerinin tam anlamda oturaklık kazanıp besinlerle arasında bir bağ oluştuğu dönemdir. Uzmanlara göre obeziteyi davet edecek davranışlara bakılınca o bireylerde düzensiz yemek saatlerinden oluşan öğünler ve bu öğünlerde de yemeklerde seçicilik, ardından da seçilen besinleri tüketme konusunda fazlaya kaçan bireyler saptanmıştır.
Genelde öğünlerinde şeker ve aşırı karbonhidratlı besinlere yönelen, bol yağlı kızartma gibi besinleri görünce çok mutlu olup sebze meyveyi görünce ise moralleri bozulan bireyler olarak genelleyebiliriz. Böyle genellediğimiz beslenme alışkanlıklarının oluşmasında en temel faktörünse aile ve çevre olduğu da biliniyor. O yaş aralığındaki bir çocuğun Evde bulup ulaşabildiği besinlerden ebeveynlerin sorumlu olması aslında ailelere büyük bir sorumluluk yüklüyor. Öğün arasında dolapta meyve ve sebzeye yönelen bir çocukla, abur cubura yönelen çocuk arasındaki fark işte ailenin beslenme profili farkıyla başlıyor. Bu yüzden bir evde anne ve babanın çocuk için bir beslenme modeli olduğu unutulmamalıdır. Çocuk onların beslenme alışkanlıklarını örnek alarak kafasında besinlerle ilgili yorumlar yapar, beğeni duygusunu oluşturur. Ve o kısımdan sonra yönelimlerini de buna göre şekillendirir.
Peki Neden Bu Yaş Aralığında Obezitede Artış Gözleniyor ?
Çocuk için psikososyal etmenler (büyük aile, parçalanmış aile, yaşlı anne, tek çocuk, aile içi geçimsizlik gibi) , sosyal sorunlar (apartman yaşamı, kent yaşamında olumsuz çevre), fiziksel aktivitede azalma (okul servisleri, asansör kullanımı, teknolojik araçlar, kentlerde yetersiz yeşil alan, spor dersini aksatma, televizyon, bilgisayar başında fazla zaman geçirme), Beslenme etmeni (erken süt çocuğu beslenmesi, yemek tarzı, damak tadı oluşması, hazır besin tüketimi, gazlı içecek tüketimi, reklamlar) gibi etmenlerden kaynaklı olarak obez çocuk sayısında artış gözleniyor.
-Çocuğuma yapılan tetkikler sonrasında ergenlik döneminde obez tanısı koyuldu, ne yapmalıyım?
?
İlk olarak bir diyetisyene başvurulmalıdır. Ardından diyetisyeniniz tarafından uygulanacak diyetin en temel özelliğininse enerji gereksiniminin karşılanabiliyor olmasıdır.Çocuklarda büyümenin hızlandığı bu döneme diyet listenizin yeterli uyum sağlaması için düşük enerjili diyetler kesinlikle uygulanmamalıdır. Aksi takdirde büyüme ve gelişme engellenir.Sonrasında bu diyetlerle çocuğunuzun yanlış beslenme alışkanlıklarının düzeltilip günlük alması gereken enerji miktarına göre bir diyet listesi hazırlanması temel esastır.
Diyette Öğünler atlanmamalı ve dört ana besin grubundan da besinlerin dengeli alınmasına özen gösterilmelidir. Genelde sebze meyve tüketiminin, tam taneli unlu besinlerinin, kuru baklagillerin tüketiminin artırılıp yağ ve şeker içeriği yüksek besinlerin tüketimi azaltılmalıdır. Uygulanacak diyetin yanında fiziksel aktivite de kişiye göre düzenlenmelidir.
Fatma ALTINKURT
