Geleneksel bir lezzetimiz ; PEKMEZ
Süregelen bir kültürün, geleneklerimizden doğan bir mutfağın izleri bizimkisi..Hepsi bir biriyle içe içe , ilmek ilmek örülmüş sanki..Salça kaynayan kazanların,ekmek kokan evlere büründüğü bir mutfak.. Acısından tatlısına bu zamana dek gelmiş.Belki de “tatlı yiyelim tatlı konuşalım” sözü dökülmüş üzümün şırasından kaynatılıp tabaklara.. IX. asırda Türkistan’da Uygurların “bor” olarak ifade ettiği pekmezin yolculuğu Anadolu’daki kültürle birleşmiş, zamanla Fatih Sultan Mehmet’in helvahanesindeki un helvalarında bulmuş kendini..Saraylara layık en doğal, en masum haliyle tatlandırıcı olarak kullanılmış pekmez..
Şeker sanayinin gelişmesi,değişen dünya koşulları ile birlikte daha az tüketilen bir ürün haline dönüşmüş..Hal böyle olunca insanlar da pekmezin o zengin bileşimden yeterince yararlanamaz hale gelmişler..
Peki Pekmezin Beslenmemizdeki Yeri ve Önemi Nedir?
Pekmez, iyi bir karbonhidrat ve enerji kaynağıdır.Glikoz ve fruktoz sindirilmeden kana geçtiği için 30 dk gibi kısa bir sürede bize bu enerjiyi sağlar..Bu yüzden büyüme çağındaki çocuklar, işçiler, sporcular, gebe ve emzikli anneler için eşsiz bir besindir.
Annemin küçüklüğümde zorla vermeye çalıştığı o iki yemek kaşık pekmezin değerini şimdi daha iyi anlıyorum.:) Hala kulağımda çınlayan “iç bunu kan yapar üşümezsin” sözünün ne kadar da doğru olduğunu gördüm. Çünkü iki yemek kaşığı pekmez (20 g) insan vücudu için çok değerli olan 2 mg demir, 80 mg kalsiyum ve 58 kcal enerji içeriyor.
Pekmezde protein az olduğundan proteini yüksek besinlerle (tahin, susam, ceviz, haşhaş, yumurta vb.) tüketmek ise daha yaralı kılıyor .
2 yemek kaşığı pekmez, 1.5 yemek kaşığı tahinle karıştırılıp yendiğinde 220 kalori civarında enerji, 4.5 gram civarında protein, 127 mg civarında kalsiyum, 3 mg civarında demir sağlıyor. İçeriğindeki B vitamini sayesinde yorgunluk, halsizlik, sinir hali gibi durumlarda tahinin olumlu etkisini buluyoruz.
Çaylarınızı ise toz şeker yerine pekmezle tatlandırabilirsiniz.. Yine annemin küçükken bana çay diye kandırıp pekmez içirdiğini hatırlıyorum:) Sulandırılmış bir pekmez ve içine sıkılmış bir iki damla limon .. Ne kadar etkili aslında demir emilimi için..
O yüzden sizde C vitamininden zengin taze sıkılmış portakal,mandalina suyu gibi içeceklere pekmez ilave edip demir emilimini üst düzeye çıkarabilirsiziniz.
Bebeklere ek gıdaya başladığınız dönemde gıdaları toz şeker yerine pekmezle tatlandırabilir, muhallebilerine pekmez ekleyebilirsiniz.Annemin bir tarifi daha ; evimizde pelte pekmez ile yapılırdı hem besleyici hem rafine şekerden uzak olduğundan büyüme çağındaki çocuklar için muhteşem.. Kokusu burnumda sanki:)
Şeker hastaları ise şeker ve balda olduğu gibi pekmez tüketimlerine de dikkat etmeleri gerekiyor.Aynı şekilde obez,aşırı kilolu bireylerin de uygun miktarda tüketimi önemli.
Pekmez; üzüm, incir, dut, keçiboynuzu gibi elde edildiği meyveye göre de isimlendirilir.
Kan yapıcı olmakla birlikte, keçi boynuzu pekmezi kolestrolün düşürülmesinde ve tansiyonun dengelenmesine yardımcı olur.Ayrıca dişleri besler, kemikleri güçlendirir. Daha önce de dediğim dibi büyüme çağındaki çocuklar, işçiler, sporcular, gebe ve emzikli anneler için eşsiz bir besindir.
Beslenmenizdeki “tatlığı” yaratmak için geç kalmış değilsiniz..Doğru besinlere bir adım da siz atın.. Sağlıklı ve fit günler diliyorum:)
GENÇ DİYETİSYENLER YAZARI;
Diyetisyen Hilal ERYİĞİT
