Çölyakla Yaşamak…
Ayşenur Şahin
Sofralarımızın baş tacı ekmek, pastane vitrinlerindeki rengarenk pastalar, annemizin pişirdiği dumanı üstünde mantı… Buğday ve buğdaydan üretilen her türlü besin hayatımızın, damak tadımızın, sofralarımızın en büyük baş tacı. Ve bir gün hastaneye ishal ya da karın ağrısı gibi bir sebeple gidip, buğday içindeki küçücük bir protein yüzünden tüm bu yiyeceklere veda etmek zorunda kalıyorsunuz.
Bu proteinin adı : Gluten. Ve hastalıksa Çölyak…
Hayatın herhangi bir döneminde görülmekle birlikte daha çok 5 yaş altında ve 40-50 yaş aralığında sıklığı artan Çölyak, genellikle ishal, karın şişliği, gelişme geriliği gibi bulgularla ortaya çıkar.
Boy kısalığı ya da demir eksikliği de belirti olabilir. Çünkü boy kısalığı olan çocuklarda hastalığın görülme sıklığı % 3-55 arasındayken, hastalık tanısı alan bireylerin % 70 inde demir eksikliği görülmekedir.
Her hastalıkta olduğu gibi, Çölyakta da erken tanı çok önemlidir. Bu sayede hastalığın tek tedavi yöntemi olan Glutensiz Diyet Tedavisine erken başlanarak kemik erimesi, kısırlık , bağışıklık sistemi hastalıkları ve bağırsak lenfoması gibi rahatsızlıkar önlenebilir.
Tedavi, diyetten öncelikle buğday, arpa, çavdar gibi tahılları içeren besinlerin daha sonra da bunların işlenmesiyle oluşan un, ekmek, pasta, bisküvi gibi gıdaların çıkarılmasıyla uygulanır.
Diyet tedavisine tam uyum sağlayan hastaların %70 inde hastalık bulgularında 2 hafta içerisinde iyileşme gözlenmiştir.
Diyetten buğdayın çıkarılmasıyla karbonhidrat kaynaklarının büyük ölçüde azaldığı bu diyette yağ tüketimi istemsiz olarak artmaktadır. Bu durumun olası sonuçlarını engellemek için Çölyaklı bireyin beslenme programı titizlikle hazırlanmalıdır.
Bunu yapacak olan kimse, tabi ki konunun tek uzman olan diyetisyenlerdir. Bireyin kilosuna, boyuna, yaşına,ihtiyaçlarına ve zevklerine göre bir diyet uygulanmalıdır.
Glutensiz diyet, uygulanması hiç de kolay olmayan bir tedavi yöntemidir.Çünkü gluten sadece buğday içeren besinlerde değil birçok hazır gıdada, diş macunu, diş fırçası, yüz kremi gibi sıkça kullandığımız kişisel bakım ürünlerinde bile bulunabilir.
Diyetin uygulanma güçlüğü ve piyasadaki glutensiz gıdaların trans yağ ve şeker içeriğinin çok yüksek olması, Çölyaklılalara evde glutensiz besinler pişirmeyi öğretmeyi zorunlu kılmıştır.
Çölyak ve diğer kalıtsal metabolik hastalıklı bireyler için yurt dışında üretilen birçok gıdanın temini, anne babalara evde pişirebilecekleri yiyeceklerin uygulamalı olarak öğretilmesi için 1997 yılında Uzman Diyetisyen Figen Kutluay tarafından Ankara’da Metvak Mutfak kurulmuştur.
Tarif listelerini e-mail ve posta yoluyla tüm Türkiye’ye dağıtan Kutluay, halen Metvak’ta ebeveynlere bu eğitimi vermeye devam ediyor. Üstelik yiyecekleri artık yerli glutensiz unla hazırlıyorlar.
Aşağıda görmüş olduğunuz “ Glutensiz Ekmek Tarifi “ ni evinizde uygulayabilir, Çölyaklı tanıdıklarınıza verebilir ve daha birçok tarife e-posta yoluyla ulaşabilirsiniz.
|
|
Onların deyimiyle” Çölyak bir hastalık değil, yaşam biçimidir.”
İyi hazırlanmış, doğru uygulanan bir diyet, kalıcı beslenme eğitimleriyle Çölyakla kaliteli yaşam mümkün.
Sağlıklı günler J
