Son günlerde bu soruları sık sık duymuşsunuzdur. Yıllardır rutin olarak yapılan bir uygulamanın zararlı olduğu iddiası bir anda gündeme oturdu. Dolayısıyla insanlarda bir şüphe meydana geldi. Yıllardır yapılan bu uygulama gerçekten zararlı mıydı?
Öncelikle şunu belirtelim. Bu testi dünyada ve ülkemizde etkin olan TÜM SAĞLIK OTORİTELERİ(Dünya Sağlık Örgütü, Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği, Sağlık Bakanlığı…) önermekte ve şart koşmaktadır. Zararlıdır diyenler ise uzmanlık alanı kadın doğum olmayan, hatta bazıları doktor bile olmayan kişilerdir. Sadece bu bile bazı şeyleri anlatıyor ama biz yine de açıklamamızı yapalım. İlk olarak bu test sırasında gebeye belirli aralıklarla 50 veya 100 gr glikoz yüklemesi yapılır. Şüpheli durumu olmayan gebelerde, hamileliğin 24-28. haftalarında yapılan bu test ile anne adayında diyabet gelişip gelişmediği gözlenir. Böylece olası bir hastalık durumunda erken tanı konmuş olur. Bu da ilerde oluşabilecek iri bebek, doğum sonrasında bebeğin kan şekerinin düşmesi, bebek kanında kalsiyum düzeyinin düşmesi, akciğerlerin tam gelişememesine bağlı solunum güçlüğü ve sarılık gibi önemli riskleri önlemeye yardımcıdır.
Bildiğiniz üzere diyabet, bir insanın tüm yaşamını etkileyen ve zorlaştıran bir hastalıktır. Bunun ilk doğum gibi ortalama 25’li yaşlarda ortaya çıktığını ve hatta bebeği, doğumdan itibaren hayatı boyunca etkilediğini düşünürsek testin önemini anlamış oluruz. Bundan yola çıkarak da böyle bir teste, sadece birkaç defa ve 100 gr’dan fazla olmamak şartı ile yapılmasına rağmen zararlıdır demek akıl dışıdır. Bu zamana kadar yapılan çalışmalarda böyle bir yükleme yapılmasının GEBEYE ve BEBEĞE herhangi bir yan etkisine rastlanmamış, test diyabete yol açmamış, sadece ‘gizli ve tehlikeli’ durumda olan hastalığı gün yüzüne çıkarmaya yardımcı olmuştur. Bu test yapılmadığı takdirde ise annede oluşabilecek böbrek enfeksiyonu, dirençli vajinal mantarı gibi rahatsızlıkları da önlemek pek mümkün olmayacaktır.
Özellikle şunu belirtmek gerekir ki gebelik şekeri yüksek ihtimal geçici ve fizyolojik bir olaydır ve bu testin amacı geçici dahi olsa bu şekeri kontrol altına alıp doğum sırası ve sonrası oluşabilecek riskleri önlemeye yöneliktir.
Görüldüğü gibi yan etkisine rastlanmayan ve önemli bir hastalığı(eğer var ve geçici dahi olsa) ortaya çıkaran bir teste “yapılmamalıdır” demek akılla bağdaşmamaktadır. Burada size tavsiyemiz; doktorunuzun şüpheli ve gerekli durumda veyahut rutin olarak yapmak istediği teste izin vermeniz ve reyting uğruna sağlığınızın pek önemsenmediği tv programlarında anlatılanları sorgulamanız ve araştırmanızdır..
Sağlıklı günler dileriz :)
Derleyen: Öğr.Dyt.Gökhan ŞEN
Erciyes Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü
