Türk Patent ve Marka Kurumu, Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında marka, coğrafi işaret, tasarım, patent, faydalı model ile geleneksel ürün adlarına ilişkin hakların belge verilerek korunması ile bu haklarla ilgili diğer işlemlerde uygulanacak usul ve esasları belirledi.
Türkiye’de marka, coğrafi işaret, tasarım, patent, faydalı model ile geleneksel ürün adlarının korunması konusundaki mevzuatı tek çatı altında toplayan Sınai Mülkiyet Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik, 24 Nisan’da Resmi Gazete’de yayımlandı.
Söz konusu hakların belge verilerek korunması ile bu haklarla ilgili diğer işlemlerde uygulanacak usul ve esasları düzenlemek amacıyla çıkartılan Yönetmelik, marka, coğrafi işaret, tasarım, patent, faydalı model ile geleneksel ürün adı başvurularına ilişkin esasları, kuralları ve şartları kapsıyor.
Marka başvuruları
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununa dayanılarak hazırlanan Yönetmeliğe göre, gerçek veya tüzel kişiler, marka tescili için Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuruda bulunabilecekler.
Başvuru şartları eksiksiz şekilde yerine getirilmiş ve reddedilmemiş bir marka başvurusu, periyodik olarak yayımlanan Bültende Yönetmelikte belirtilen bilgileri içerecek şekilde yayımlanacak.
Bir marka başvurusu, Kanun’da belirtilen aşamaların tamamlanması ve tescil ücretinin ödendiğine ilişkin bilginin iki aylık süre içinde Kuruma sunulması ile tescil edilecek.
Bir marka başvurusu, başvuru sahibinin talebi üzerine, Kurum tarafından başvuru tescil edilene kadar iki veya daha fazla sayıda başvuruya bölünebilecek. Tescilli markalar bölünemeyecek.
Koruma süresi sona eren bir marka, yenileme ücretinin ödenmesi ve marka sahibinin talep etmesi koşuluyla yenilenecek ve bu durum Bültende yayımlanacak.
Lisans verilmesi ve itiraz başvuruları
Marka sahibi, markasına ait mal veya hizmetlerin tamamında veya bir kısmında kullanılmak üzere lisans verebilecek. Marka sahibi markanın tescil kapsamındaki mal veya hizmetlerin tamamından veya bir kısmından vazgeçebilecek.
Markaların Uluslararası Tescili Konusundaki Madrid Sözleşmesi ile İlgili Protokol hükümleri çerçevesinde, Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı tarafından Kuruma gönderilen uluslararası marka başvurularının incelenmesinde ve uluslararası başvuru veya tescillere ilişkin her türlü talebin değerlendirilmesinde, Madrid Protokolü ile Markaların Uluslararası Tesciline İlişkin Madrid Anlaşması ve Anlaşmaya İlişkin Protokolün Uygulanmasına Dair Yönetmelik hükümleri esas alınacak.
Bültende yayımlanmış bir marka başvurusunun, tescil edilmemesi gerektiğine ilişkin itirazlar marka başvurusunun yayımından itibaren iki ay içinde ilgili kişilerce yapılacak.
Kullanımın ispatı için başvuru sahibinin, yayıma itiraza ilişkin görüşünü sunması gereken süre içinde kullanımın ispatına ilişkin talebini açıkça ve yazılı olarak Kuruma bildirmesi gerekecek. Kullanımın ispatı talebi açık, net ve koşulsuz olarak yapılacak. Talepte, kullanımın ispatı istenilen markaların tescil numaralarının açıkça belirtilmesi zorunlu olacak. Aksi halde talep yapılmamış sayılacak.
Kurum kararlarından zarar gören taraflar, bu kararların bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde itirazda bulunabilecekler.
Kurum, gerekli görmesi halinde, yayıma itirazlar ile verilen kararlara karşı yapılan itirazların incelenmesi sırasında tarafları uzlaşmaya davet edebilecek.
Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı
Kanunda belirtilenler coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı tescil başvurusunda bulunma hakkına sahip olacaklar. Coğrafi işaret ya da geleneksel ürün adı başvurusu, Kurum tarafından geçerli kabul edilen formun elektronik ortamda doldurularak Kuruma sunulması suretiyle yapılacak.
Hak kapsamı genişletilemeyecek ürün grupları
Kanunda belirtilen ve belirlenmiş tescilden doğan hakkın kapsamını genişletici şekilde kullanılamayan ürün grupları, aşağıdaki kategorilere uygun olarak başvuruda belirtilecek:
Peynirler, Peynirler ve tereyağı dışında kalan süt ürünleri, Tereyağı dâhil katı ve sıvı yağlar, Dondurmalar ve yenilebilir buzlar, Alkolsüz içecekler, Çikolata, şekerleme ve türevi ürünler, Fırıncılık ve pastacılık mamulleri, hamur işleri, tatlılar, Yiyecekler için çeşni/lezzet vericiler, soslar ve tuz, İşlenmiş ve işlenmemiş et ürünleri, Bal, İşlenmiş ve işlenmemiş meyve ve sebzeler ile mantarlar, Yemekler ve çorbalar, Biralar ve diğer alkollü içkiler, Tütün, Halılar ve kilimler, Dokumalar, Halılar, kilimler ve dokumalar dışında kalan el sanatı ürünleri ve Diğer ürünler.
Bültende yayım tarihinden itibaren üç ay içinde herhangi bir itiraz yapılmamış, yapılan itirazlar nihai olarak reddedilmiş veya itirazların değerlendirilmesi sonucunda değişikliğe uğramış başvuru, bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde tescil ücretinin ödenmesi şartıyla tescil edilerek, Sicile kaydedilecek. Tescil edilen coğrafi işaret ve geleneksel ürün adları, tescil belgesinde bulunan bilgileri içerecek şekilde Bültende yayımlanacak.
Tescil edilen coğrafi işaretin veya geleneksel ürün adının tescile konu özelliklerinde iklim değişikliği, teknolojik gelişmeler ve üretimde yeni metotların geliştirilmesi gibi nedenlerle değişiklik olması veya tescil belgesinde yer alan bilgilerde hata bulunması halinde değişiklik talebi, menfaati bulunanlar tarafından Kuruma yapılacak.
Tescilli coğrafi işaretler ve geleneksel ürün adları, Sicilde belirtilen şartlara uygun olan ürünlerin üretimi veya pazarlamasında faaliyet gösterenler tarafından kullanılacak.
Tescil edilmiş coğrafi işaretin veya geleneksel ürün adının kullanım hakkına sahip olan kişiler, söz konusu coğrafi işaret veya geleneksel ürün adını amblem ile birlikte ürün veya ambalajı üzerinde kullanacaklar. Coğrafi işaretler bakımından amblemin kullanılması zorunlu olacak.
Tasarım
Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında gerçek veya tüzel kişilerin tasarım tescili başvurularında, başvuru tarihi, başvuru formunun ve başvuru için gerekli bilgi veya belgelerin Kurum tarafından alındığı tarih olacak.
Yönetmelikte Tasarımcı, “korumaya konu olan tasarımı tasarlayan kişi” olarak tanımlandı.
Başvuru sahibinin tasarımcı olmaması veya tasarımcılardan sadece biri veya birkaçı olması halinde, başvuru sahibinin tasarımcı veya tasarımcılardan tasarım başvurusu yapma hakkını ne şekilde elde ettiği başvuruda açıklanacak.
Görsel anlatım, tasarımın görsel özelliklerini yansıtan ve yayım yoluyla çoğaltılmaya elverişli resim, çizim, grafik, fotoğraf veya benzeri bir biçimde hazırlanmış tasarımın veya tasarımın uygulandığı ürünün görünümü; Tarifname, tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünün görsel özelliklerinin ifade edildiği yazılı metin olarak tanımlandı.
Koruma süresi sona eren bir tasarım, sahibinin talebi ve yenileme ücretinin ödenmesi koşuluyla yenilenecek.
Patent ve Faydalı Model
Patent başvurusu; Başvuru formunu, Buluş konusunu açıklayan tarifnameyi, İstemleri, Tarifnamede veya istemlerde atıf yapılan resimleri, Özeti, Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir bilgiyi kapsayacak.
Patent İşbirliği Antlaşmasının maddeleri uyarınca ulusal aşamaya girecek olan başvuru, uluslararası başvurunun rüçhan tarihinden itibaren, rüçhan yoksa uluslararası başvuru tarihinden itibaren otuz aylık sürede belirtilen unsurlar ve Tebliğde belirtilen ücretin ödendiğine ilişkin bilgi ile birlikte Kuruma sunulacak.
Tarifname, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanda uzman bir kişi tarafından buluşun uygulanabilmesini sağlayacak nitelikte, açık ve ayrıntılı olarak yazılacak, buluşun tüm özellikleri hiçbir şey gizlenmeden, eksiksiz olarak açıklanacak.
Başvuru, buluşun yeterli ayrıntıda ifade edildiği ve açıkça ortaya konduğu bir veya birden çok istemi içerecek. İstemler, korunması istenilen buluş konusunun teknik özelliklerini tanımlayacak.
Patent başvurusunda yer alamayacak ifadeler
Patent başvurusu, Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan ifadeler veya diğer unsurlar, Tekniğin bilinen durumu ile ilgili olarak yapılan karşılaştırmalar hariç olmak üzere, üçüncü kişilere ait ürün veya usulleri ya da bu kişilerin patent başvurularının veya patentlerinin değeri ya da geçerliliği ile ilgili bilgiler veya küçük düşürücü ifadeler, İlgisiz veya gereksiz olduğu açıkça belli olan ifadeler veya diğer unsurlar içeremeyecek.
Bir gen dizisinin veya kısmi gen dizisinin sanayiye uygulanabilirliği ve fonksiyonu, tarifname veya istemlerde açıklanacak. Bir buluş, kamu tarafından ulaşılamayan ve ilgili teknik alandaki bir uzman tarafından buluşun uygulanmasına yeterli olacak şekilde patent başvurusunda açıklanamayan bir biyolojik materyalle ilgiliyse veya bu materyalin kullanımını içeriyorsa, belli koşulların yerine getirilmesi halinde, başvurunun uygun olarak açıklandığı kabul edilecek.
Buluşu yapan, adının gizli tutulmasını isteyebilecek.
Ek patent başvurusu için yapılan yenilik değerlendirmesinde asıl patent başvurusunun kendisi tekniğin bilinen durumu olarak dikkate alınacak. Ek patentin koruma süresi, ek patentin başvuru tarihinden itibaren başlayacak ve asıl patentin süresinin bitimine kadar olacak.
Patent başvurusunun incelenmesi
Kurum, belirtilen unsurların tam olduğu veya unsurların tamamlandığı başvuruyu ya da Patent İşbirliği Antlaşması kapsamında ulusal aşamaya giren başvuruyu şekil bakımından inceleyecek. İnceleme sonucunda başvuruda eksiklikler tespit edilirse, başvuru sahibinden bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde eksiklikleri gidermesi istenecek. Verilen süre içinde eksikliklerin giderilmemesi halinde başvuru reddedilecek.
Başvuru sahibinin inceleme talebi üzerine başvurunun ve buna ilişkin buluşun, Kanun hükümlerine uygunluğu incelenecek. Başvurunun veya buna ilişkin buluşun Kanun hükümlerine uygun olmadığı tespit edilirse başvuru sahibine bildirim yapılacak. Bu bildirimde araştırma raporunda belirtilen dokümanlar, varsa inceleme aşamasında tespit edilen dokümanlar, varsa başvuru sahibinin görüşleri ve başvuruda yaptığı değişiklikler dikkate alınarak patentin verilememe nedenleri gerekçeleriyle açıklanacak.
Yapılan inceleme sonucunda patentin verilmesine karar verilmesi halinde patent verilme nedenlerini gerekçeleriyle açıklayan bir inceleme raporu düzenlenecek, karar ve patent Bültende yayımlanacak.
Çiftçi İstisnası
Kanunun 85’inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca çiftçinin, patent sahibi tarafından veya onun izniyle satılan ya da başka bir ticari yolla sağlanan patentli damızlık veya diğer hayvan üreme materyalini, tarım amaçlı kullanma hakkı olacak. Bu hak, çiftçinin kendi tarım etkinliğini sürdürme amacıyla hayvan ya da diğer hayvan üreme materyalinin kullanılmasını kapsayacak. Ancak bu hak, patente konu hayvan üreme materyalinin ticari satış amacıyla çoğaltmasını kapsamayacak.
Patent sahibi ile doğrudan ticari rekabete girecek şekilde bir damızlık işletmesi gibi hareket ederek patentli bir hayvanın üreme hücrelerinin, semeninin veya embriyolarının satışını yapmak, ticari amaçlı çoğaltma kapsamında olacak.
Süt üretimi veya kesim gibi tarımsal faaliyetini sürdürme amacıyla olması şartıyla, patentli bir çiftlik hayvanının yetiştirme yoluyla çoğaltılması, çoğaltılan hayvanın çiftçilik faaliyetlerinde kullanılması veya çoğaltılan hayvanın kendisinin veya yavrularının satılması kullanma hakkının kapsamında sayılacak.
Faydalı Model
Faydalı model başvuruları Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından incelenecek.
Faydalı modelin verilmesine ilişkin yayımdan sonra talep edilmesi ve Tebliğde belirtilen belge düzenleme ücretinin ödenmesi durumunda faydalı model belgesi düzenlenerek başvuru sahibine verilecek.
Faydalı modele ilişkin açık bir hüküm bulunmadığı ve faydalı modelin özelliği ile çelişmediği takdirde, Yönetmelikte patentler için öngörülen hükümler, faydalı model için de uygulanacak.
Ortak hükümler
Marka, tasarım ve patent, işletmeden bağımsız olarak haczedilebilecek. Haciz, hakkın devamı için gerekli ücretlerin yatırılmaması ya da istenilen belgelerin süresi içinde gönderilmemesi sebebi ile hakkın sona ermesine, bu hakların devrine engel olmayacak.
Marka, tasarım ve patentin rehni de belirtilen bilgi ve belgelerin sunulması halinde Sicile kaydedilerek, Bültende yayımlanacak.
Bir sınai mülkiyet hakkı sahibinin unvanının veya türünün değişmesi halinde bu değişikliğin ilgili Sicile kaydedilmesi için Yönetmelikte sayılan belgelerle birlikte Kuruma başvuruda bulunulması gerekecek.
Bir sınai mülkiyet hakkının miras yoluyla intikal etmesi halinde, bu değişikliğin ilgili Sicile kaydedilmesi için yine Kuruma başvuruda bulunulması gerekli olacak.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce tescil edilen coğrafi işaretli ürünlerin Yönetmelik kapsamındaki bildirimleri 10/7/2017 tarihine kadar yapılacak, denetim raporları 10/1/2018 tarihine kadar Kuruma sunulacak.
