Antioksidanlar – Şerife Nur ÖZTÜRK

Oksidan Nedir?

Aldığımız besin maddeleri hücrelerimizde oksijenle yıkılarak enerjiye dönüştürülür. Ancak bu yanma sırasında  serbest oksijen radikalleri veya oksidan adı verilen moleküller ortaya çıkar.

Oksidanlar; kanser, damarlarda yapı bozuklukları ve erken yaşlanmaya sebep olur.

vücudumuzda oluşan oksidan maddeler:

• Süperoksit radikalleri
• Hidroksi radikalleri
• Nitritoksit radikalleri
• Hidrojen peroksit
• Hipoklorik asit
• Aldehitler

Vücudumuzdaki proteinler, DNA’mız ve katı yağlar oksitlenerek vücuda zararlı hale gelebilir. Kanımızdaki yağların oksitlenmesi ise damar sertliği yapar. Oksidan maddelerden korunmak için vücudumuzun korunma mekanizmaları vardır. Bunun için bazı enzimler ve moleküller kullanılır.

Enzimler :                                                     moleküller:

  –Süperoksit dismutaz                                   glutatyon

–Katalaz                                                           NADH

–Glukoz 6 fosfat dehidrogenaz

  -Glutatyon redüktaz

   -peroksidaz

Gıdalarla alınan ve vücudumuzukoruyan antioksidan maddeler ise şunlardır:

• Karoten(A vitamini)
• Tokoferol(E vitamini)
• Askorbik asit(c vitamini)
• Lipoik asit
• Likopen

Karatenoidler

A vitamini öncüllerindendir. Antioksidan etkiye sahiptirler. Serbest radikalleri ve oksijeni yok ederler. Kandaki karetenoid miktarı ile oksidatif hasarın önlenmesi arasında önemli bir ilişki vardır.

• Besinsel kaynakları

Koyu yeşil ve sarı sebzeler

E vitamini

Yağların oksitlemesini önlerve kromozom hasarını azaltır. E vitamininin kanser, kalp ve damar hastalıklar ve iltihabi hastalıklarda etkili olduğu bilinmektedir.

• Besinsel kaynakları

Buğday özü(ruşeym)

Kabuğu ayrılmamış tahıllar(bulgur gibi)

Sert kabuklu meyveler(badem, fındık, fıstık, ceviz vb.)

Bitkisel sıvı yağlar

Yeşil yapraklı sebzeler

Likopen

Kırmızı renkli bir pigmenttir ve karetenoidler içinde yer alır. Domates , karpuz ve kırmızı greyfurtun rengini verir. Kuvvetli bir antioksidandır. Domates, salça ve böğürtlen fazla tüketenlerde prostat kanserinin daha az görüldüğü saptanmıştır.

C vitamini

Suda eriyen vitaminlerdendir. İmmun sistem, diş ve kemikler, kan damarları, yara iyileşmesi, demir emilimi için vazgeçilmezdir.

Serbest radikallerin inaktivasyonunda rol alan bir antioksidandır. Bu özelliği ile hücreleri oluşabilecek zararlardan korur.

C vitamini vücudun  enfeksiyonlara karşı direncini arttırır.

Sigara içen stres altında olan, alkol kullanan ve ileri yaştaki insanlar daha yüksek miktarda C vitaminine ihtiyaç duyarlar.

• Besinsel kaynakları

Yeşil yapraklı sebzeler

Kivi

Çilek

Turunçgiller

• C vitamini kaybına neden olan durumlar

-Sigara içilmesi idrarda C vitamini atımını arttırır.

-Sigara içen bir birey için gereksinme normalin 2 katıdır.

-Sigara içen bireylerin plazma ve lökosit Cvitamini düzeyleri daha düşüktür.

Sonuç olarak, vücudumuzu oksian hasardan korumak önemlidir. Bunun için anlattığımız vitaminlerle birlikte diğer tüm vitaminlarin alınması büyük önem taşımaktadır. Beslenmemizde devamlı olması gereken besinlerin olduğunun farkında olalım.

Bütün vitaminleri içeren tek bir besin maddesi bulunmamaktadır. Vitamin içeriği yönünden dengeli ve değişken bir diyet alınması gerekmektedir. Özellikle c vitaminini diyetimizde arttırmayı ve bunu devamlı kılmayı hayatımızın vazgeçilmezi haline getirelim.

[gview file=”https://www.gencdiyetisyenler.com/wp-content/uploads/2016/04/vucudumuzun-koruyuculari.docx”]