Gastrit Ve Beslenme Tedavisi

GASTRİT

Mide hastalıkları içerisinde yer alan gastrit; mukoza tabakasından seroza zarına kadar olan iltihabi bir tepkidir. Gastrit akut ve kronik olmak üzere iki grupta incelenmektedir.

Akut gastrit

En sık görülen ve her yaş grubunda rastlanan inflamasyon ve belirtilerin hızlı seyrettiği bir hastalıktır. Genellikle sürekli olarak aşırı yemek yeme, yanlış pişirilmiş besin tüketme, aşırı çay, kahve ve alkol tüketme, baharatlı besinleri sık ve çok tüketme gibi yapılan beslenme hataları en yaygın sebepleridir. Beslenme hatalarına ek olarak kimyasal uyarıcılar (alkol, salisilat içeren ilaçlar vb.), alerjik reaksiyonlar (kabuklu deniz hayvanlarına karşı vb.), viral enfeksiyonlar (viral gastroenterit, kızamık, hepatit, influenza vb.) ve bakteriyel enfeksiyonlar veya toksinler (helicobacter pylori, stafilakoksik besin zehirlenmesi, pnömoni) gastrite sebebiyet vermektedir.

Akut gastritte klinik bulguları epigastrik dolgunluk, basınç, midede ağrı, bulantı, kusma, sıklıkla görülürken bazen anoreksik belirtilerde görülmektedir. Ayrıca kimyasal uyarıcıların neden olduğu kanama sık görülür bunun dışında diyare, kolik, ateş, titreme, baş ağrısı sık görülen belirtilerdir.

Akut gastritin tedavisinde ilk olarak su ve elektrolit bozukluğu düzeltilmelidir. Mide asit miktarı azaltılmalıdır. Altta yatan hastalık (akut/stres gastrit, h.pylori tedavisi, B12 yetersizliği vb.) tedavi edilmelidir. Akut semptomlar, mide bulantısı, ağrı geçene kadar oral yol ile beslenme yapılmamalıdır. Beslenme tedavisinde yapılması gerekenleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Yemekler çok sıcak ve çok soğuk olmamalıdır.
• Yemekler yavaş yavaş, iyice çiğnenerek yenmelidir ve az az ve sık sık yenmelidir.
• Mideyi uyarmayan, tahriş etmeyen besinler yenmelidir. Örneğin meyveler (elma vb.) kabuğu soyularak yenmelidir.
• Kızartma, kavurma işlemleri uygulanmamalıdır.

Kronik gastrit

Başlıca nedenleri olarak: genetik faktörler, alkol, sigara, akut gastrit beslenme hatalarına ek olarak yetersiz ve dengesiz beslenme (protein, A, C, E vitaminleri), immünolojik yetersizliktir. Kronik gastrit birçok hastalıkla beraber görülebilir. Kişilerin büyük çoğunluğunda hiçbir bulgu göstermez. Zaman zaman ağrı, dolgunluk hissi, bulantı, kusma, diyare, iştahsızlık görülebilir.

Kronik gastritin tedavisi anemi ile ilişkili olanlar haricinde çok başarılı değildir. Hastalardaki bulgular ve beraberindeki diğer hastalıklara yönelik tedavi uygulanmalıdır. Bu kişilerde askorbik asit düzeyinin düşük olduğu saptanmıştır. Kronik gastrit, mide intrinsik faktör kaybına neden olabilmektedir. Bu durumda düşük B12 ve yüksek homosistein düzeylerine neden olur ve normal asit üretimi olmadan da Ca ve Fe gibi diğer besin ögelerinin emilimi olumsuz etkilenir. Beslenme tedavisinde yapılması gerekenleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Az posalı, uyarıcı olmayan, enerji ve diğer besin ögeleri yönünden (özellikle proteini A, C, E vitaminleri, demir) yeterli olmalıdır.
• Öğün sayısı arttırılarak midenin birden dolması önlenmelidir.
• Yemekler çok sıcak ve çok soğuk yenmemelidir.
• Askorbik asit yetersizliğinden dolayı her öğün C vitamini içeren taze sebze ve meyve yenilmeli veya her gün 100-200mg C vitamini alınması önerilebilir.
• Antioksidan vitaminleride yeterli olmalıdır.
• İlk günlerde midenin dinlenmesi için IV beslenme uygulanabilir sonrasında sulu besinler veya enteral solüsyonlar verilir, yavaş yavaş normal beslenmeye geçilir.

Yazar : Buğra ÖNEM