Rümeysa Özkan D vitamini
Son zamanlarda oldukça sık karşımıza çıkan D vitamini eksikliği, dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır. Bayanlarda bu oran erkeklere göre daha fazladır.
D vitaminin vücutta yetersiz olmasının temelinde, vücudun Güneş ışınlarıyla olan temasının azlığı yatmaktadır. Derimizde bulunan D vitamini öncü maddeleri, Güneş’in ultraviyole ışınlarına yeterli miktarda temas ettiği zaman D vitaminini vücutta üretilebilmektedir. Dolayısıyla “güneş vitamini” olarak adlandırılmaktadır.
Yağda çözünen vitaminlerden biri olan D vitaminin vücuttaki eksikliği kanser, diyabet, kalp damar hastalıkları, romatizma, sedef, MS, raşitizm ve demans gibi birçok hastalığa zemin hazırlamaktadır.
– Kemiklerin sağlıklı ve dengeli büyümesinde kilit rol oyanayan kalsiyumun dostudur D vitamini. Yeterli miktarlarda vücuda alınmadığında kemik dokusunda bazı kayıplara yol açar ve osteporoz riskini arttırır.
– Bağırsaklardan kalsiyum emilimini hızlandırır. Diyetle yeterli miktarda D vitamini alındığı zaman kalsiyumun emilme oranı %30-40 iken yetersizliğinde, bu oran %15-10’a kadar düşmektedir.
– Kandaki kalsiyum miktari düştüğü zaman, böbreklerden ve kemikten kana kalsiyum taşınmasını sağlar. Böbreklerdeki kalsiyum geri emilimini arttırır.
– Uzmanlar kalp krizini tetikleyen etmenlerden birinin de D vitamini yetersizliği olduğunu vurguluyor.
– Yapılan bilimsel araştırmalar; D vitamini eksik olan bireylerde beyin kanaması, kalp krizi ve kalp yetmezliğine yakalanma riskinin 2 kat daha fazla olduğunu gösteriyor. Vücuda yeterli miktarlarda D vitamini alındığı zaman, bu gibi kalp rahatsızlıklarının oluşum riskinin azaldığı yine çıkarılan sonuçlar arasında.
– İnsülin duyarlılığını olumlu yönde etkileyen D vitamini, pankreastaki beta hücrelerinin uyararak insülin salınımını arttırır.
– Lenfositlerin çoğalmasını ve stokin üretimini azaltır.
Yapılan bilimsel çalışmalar çocuk, genç, yaşlı ayırt etmeksizin her yaşta D vitamini eksikliği yaşanılabileceğini gösteriyor. Fakat eve bağımlı yaşlılar, bebekler, bazı hamile kadınlar ve tesettürlü bayanlar güneş ışığıyla daha az etkileşime girdiği için risk altında grup olarak değerlendirilebilir.
Vücuttaki D vitamini ihtiyacının yalnızca %10’u yiyeceklerle karşılanabilir. Besleme planınızda balık, yumurta sarısı ve peynir gibi önemli D vitamini kaynaklarına yer yoksa, vücudunuzda D vitamini eksikliği görülmesi mümkündür.
D vitamini değeri düzenli aralıklarla kontrol edilmeli, gerektiği taktirde doktor kontrolüyle dışarıdan destek alınmalıdır. Fazla miktarda alındığında toksik etki göstereceği unutulmamalıdır.
D vitaminin en iyi kaynağı Güneş’tir.
– Dört mevsimin yaşandığı ülkemizde, Kış mevsimi haricinde hergün 20-25 dk baş, yüz, avuç içi, kollar, ayak tabanları ve bacakların doğrudan güneş ışığına temas etmesi D vitamini alımının ilk adımdır.
– İkinci adım ise doğru beslenmedir. Besinler arasında en iyi kaynak balık yağıdır. Her gün 1 yumurta, 2 su bardağı süt veya yoğurt tüketiminin yanında haftada 1-2 gün balık tüketerek dışarıdan herhangi bir ek almadan yeterli miktarda D vitamine sahip olmak mümkün.
Sabah 10.30-16.00 arası ideal güneşlenme saatidir. Açık tenli insanların 15-20 dk, koyu tenli insaların ise 30-40 dk güneşlenmesi yeterli olacaktır.
Sağlıklı ve Mutlu Günler Dilerim.
Diyetisyen Rümeysa Özkan
“Herpes zoster (zona) ve postherpetik nevralji riskinde beslenmenin önemi büyük. Vitamin ve mineral eksiklikleri bağışıklığı…
Bariatrik Cerrahi Diyetisyenliği Sertifika Programı, 16-19 Ekim 2025 tarihleri arasında düzenleniyor. Beslenme ve diyetetik öğrencileri…
542.778 kadın üzerinde yapılan büyük ölçekli prospektif çalışma, alkol ve işlenmiş etin kolorektal kanser riskini…
Bitki temelli diyetler sağlık ve çevre için faydalı olsa da, B12, demir ve kalsiyum eksiklikleri…
İspanya’da yapılan bu kohort çalışması, çocukluk çağı astımında Akdeniz diyetine bağlılık ve omega-3 yağ asidi…
Düşük FODMAP diyeti, IBS semptomlarını azaltmada etkili bir beslenme yaklaşımıdır. 10 haftalık bir klinik çalışmada…
