Kalsiyumun Obeziteye Etkisi

Sağlıklı bir yaşam sürdürmek için alınan enerji ile harcanan enerjinin birbiri ile dengede olması gerekmektedir. Alınan enerji harcanan enerjiden fazla olduğunda vücut tarafından harcanamayan enerji yağ olarak depolanmaktadır. Vücut yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması obezite olarak tanımlanmaktadır. Dünya’ da önemli bir sağlık problemi olan obezitenin görülme sıklığı giderek artmaktadır ve bu durum yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürmektedir.

Kalsiyum hakkında bilgi verecek olursak, kalsiyum elzem bir besin öğesidir. Nicel olarak vücut minerallerinden en fazla bulunanıdır ve önemli bir elektrolittir. Yeni doğmuş bir bebeğin vücudunda 30 g, bir erişkinin vücudunda yaş, ırk ve vücut kütlesine bağlı olarak 1000-1500 mg kalsiyum bulunmaktadır. Vücuttaki kalsiyumun %99′ u kemik ve dişlerde bulunmaktadır. Geri kalan kısmı ise yumuşak dokular ve vücut sıvılarında bulunur. Kalsiyum en çok sırasıyla süt, yoğurt, peynir ve çökelekte bulunmaktadır. Pekmez, kuru yemişler, kuru baklagiller ve yeşil yapraklı sebzeler de kalsiyumun zengin kaynakları arasında sayılabilir.

Kalsiyum; kemik ve dişlerin gelişiminde, sağlığın korunmasında, kanın pıhtılaşmasında, hücre içi uyarıların iletilmesinde, kas fonksiyonu ve sinir iletiminde, kalp atımının denetiminde görevlidir. Bu görevlerine ek olarak da obezite üzerine etki ederek ağırlık kaybına yardımcı olmaktadır. Bu mekanizmaların ilkini şu şekilde açıklayabiliriz:

Diyet kalsiyumu yağ asitleri ile sabun oluşturarak lipit sindirimi sırasında oluşan yağ asitlerinin emilimini etkilemekte veya safra asitlerini bağlayarak sindirilen yağ miktarını azaltarak enerji alımını dolaylı olarak azaltmaktadır. Bu konu ile ilgili yapılan çalışmalarda dışkıda yağ artışı kaydedilmiştir.

Etkilediği ikinci mekanizması ise kalsiyumun yeterli alınması(1000-1300 mg) ile ilgilidir. Bu durumda 1,25 (OH)₂ D₃ (kalsitriol) baskılanır, adipoz dokudaki intrasellüler Ca++ konsantrasyonu azalır, lipogenez önlenir ve lipolitik aktivite artarak obeziteyi önleyici etki ortaya çıkar.

Kalsiyumun bu etkileri suplement olarak alımına kıyasla besinsel olarak alımında daha fazla görülmektedir.

Aslı BOZKURT & Derya DOĞRU
Selçuk Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü,
KALSİYUMUN OBEZİTE ÜZERİNDEKİ ETKİSİ