Sentetik tatlandırıcılar mı ? Şeker alkolleri mi ? – İrem Sena İLÇİN
sentetik tatlandırıcılar mı şeker alkolleri mi
SENTETİK TATLANDIRICILAR MI, ŞEKER ALKOLLERİ Mİ?
Tatlandırıcılar besinlerin şeker tadının biraz olsun alınması için eklenen gıda katkı maddesine verilen isimdir.
SENTETİK TATLANDIRICILAR
Kalorisi yoktur. Şeker tadı verir. Kalorisi olmadığından az kalorili beslenmede ve diyabet hastalarında tercih edilmektedir. Sentetik tatlandırıcılara örnek olarak seplenda, sukraloz, neosperidin DC, aspartam, sakkarin, asesülfam-K…
Sukraloz şekere oranla 600-650 kat daha fazla şeker tadı verir. Gazlı içeceklerde, çorba, jöle, kahvaltılık tahıl, marmelat gibi gıdalarda kullanılır.
Sakkarin çay şeşekerine oranla 350 kat daha şeker tadı verir. Hazır salep, diyet ürünleri, meyveli içecekler, gazlı içecekler, cips gibi gıdalarda kullanılır.
Aspartam şekere oranla 200 kat daha fazla şeker tadı verir. Diyet ürünlerinde, düşük enerjili yiyecekler, sıcak çikolata, sakız gibi gıdalarda tercih edilir.
Neosperidin DC ve sakkarin bileşimi beraber kullanılınca sentetik tatlandırıcıların etkilerini arttırır. Neosperidin DC çay şekerine oranla 1000-1800 kat daha tatlıdır.
Tatlandırıcılar Genç Diyetisyenler
2014 yılında yapılan bir çalışmada Aspartam, Sakkarin, Sukraloz farede yüksek glikoz intoleransına yol açmış. Farelere antibyotik uygulanınca glikoz intoleransının engellendiği gözlenilmiş.
Yapılan başka bir araştırmada Aspartam verilen sıçanlar, verilmeyenlere oranla daha az kilo almış. Fakat vücutta yağ asidi olan propiyonik aside döndüğüne rastlanmış. Bu da insülin direncine neden olmuş.
ŞEKER ALKOLLERİ
Şekerden türetilen organik bileşiklerdir. Az sindirilirler. Örnek olarak ksilitol, eritritol, sorbitol, maltitol, vb.
Maltitol çay şekerine oranla %10-25 daha az tat verir. Dişin çürümesine neden olmaz. Kalorisi şekerin yarısı kadardır. Serinletici etkisi vardır.
Ksilitol bitkilerin çoğunda bulunur. Kalorisi azdır. Kalorisi şekerden azdır fakat aynı tadı verir. Serinletici etkisi vardır. Ağızda bakteriler kullanılamadığı için çürüğü önler. Sakızlarda kullanılır.
Sorbitol meyvelerde doğal olarak bulunur. Şekerin yarısı kadar tat verir. Gıdalarda doku oluşturucu, bağlayıcı, nem tutucu, hacim arttırıcı, tatlandırıcı olarak kullanılır. Bazı çalışmalarda prebiyotik etkisi olduğu kanısına varılmıştır. Kullananlarda HDL ve LDL düzeyi düşük bulunmuş.
Eritritol yaygın olarak bulunan bir şeker alkolüdür. Süt tozu, sütlü tatlılar, dondurma, bazı peynirlerde, işlenmiş etlerde, soslarda, yumurtalı pastalarda tercih edilir. Vucutta çok azı emilir, fazla miktarda idrarla atılır. Glikoz ve insüline etki etmez.
Sentetik tatlandırıcılar glikoz intoleransına neden olabiyor, bundan dolayı kilo alımına yol açabilir. Kalorisi sıfır olan tatlandırıcılar kilo verilmesini beklerken aksine kilo alımına yol açabilir. Kilo vermek için tercih edilmemeli. Şeker alkolleri ise prebiyotik etki göstermektedir. Fazla tüketilirse gaz oluşumunu arttırabilir. Spastik kolon hastalığı olanlar kullanmamalıdır.
KAYNAKÇA;
Gültekin F. A’dan Z’ye Gıda Katkı Maddeleri. Server İletişim, 2014, İstanbul.
Suez J, Korem T, Zeevi D, Zilberman-Schapira G, Thaiss C.A, Maza O, Israeli D, Zmora N, Gilad S, Weinberger A, Kuperman Y, Harmelin A, Kolodkin-Gal I, Shapiro H, Halpern Z, Segal E, Elinav E. Artificialsweetenersinduceglucoseintolerancebyalteringthe gut microbiota. Nature. 2014; 514: 181-186.
Palmnäs MS, Cowan TE, Bomhof MR, Su J, Reimer RA, Vogel HJ, Hittel DS, Shearer J. Low-doseaspartameconsumptiondifferentiallyaffects gut microbiota-hostmetabolicinteractions in thediet-inducedobeserat. PLoSOne. 2014; 14: 9(10)
Frankenfeld CL, Sikaroodi M, Lamb E, Shoemaker S, Gillevet PM. High-intensitysweetenerconsumptionand gut microbiomecontentandpredicted gene function in a cross-sectionalstudy of adults in the United States. AnnEpidemiol. 2015; 25(10): 736-42
Salminen S, Salminen E, Bridges J, Marks V. Theeffects of sorbitol on thegastrointestinalmicroflora in rats. Z Ernahrungswiss. 1986; 25: 91-95.
Sarmiento-Rubiano LA, Zúñiga M, Pérez-Martínez G, Yebra MJ. Dietarysupplementationwithsorbitolresults in selectiveenrichment of lactobacilli in ratintestine. ResMicrobiol. 2007; 158(8-9): 694-701.
