GÜNEŞ VİTAMİNİ “D VİTAMİNİ”
Son zamanlarda oldukça sık karşımıza çıkan D vitamini eksikliği, dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır. Bayanlarda bu oran erkeklere göre daha fazladır.
D vitaminin vücutta yetersiz olmasının temelinde, vücudun Güneş ışınlarıyla olan temasının azlığı yatmaktadır. Derimizde bulunan D vitamini öncü maddeleri, Güneş’in ultraviyole ışınlarına yeterli miktarda temas ettiği zaman D vitaminini vücutta üretilebilmektedir. Dolayısıyla “güneş vitamini” olarak adlandırılmaktadır.
Yağda çözünen vitaminlerden biri olan D vitaminin vücuttaki eksikliği kanser, diyabet, kalp damar hastalıkları, romatizma, sedef, MS, raşitizm ve demans gibi birçok hastalığa zemin hazırlamaktadır.
KEMİK METABOLİZMASINI OLUMLU YÖNDE ETKİLER.
– Kemiklerin sağlıklı ve dengeli büyümesinde kilit rol oyanayan kalsiyumun dostudur D vitamini. Yeterli miktarlarda vücuda alınmadığında kemik dokusunda bazı kayıplara yol açar ve osteporoz riskini arttırır.
– Bağırsaklardan kalsiyum emilimini hızlandırır. Diyetle yeterli miktarda D vitamini alındığı zaman kalsiyumun emilme oranı %30-40 iken yetersizliğinde, bu oran %15-10’a kadar düşmektedir.
– Kandaki kalsiyum miktari düştüğü zaman, böbreklerden ve kemikten kana kalsiyum taşınmasını sağlar. Böbreklerdeki kalsiyum geri emilimini arttırır.
KALP SAĞLIĞI İÇİN ÖNEMLİDİR!
– Uzmanlar kalp krizini tetikleyen etmenlerden birinin de D vitamini yetersizliği olduğunu vurguluyor.
– Yapılan bilimsel araştırmalar; D vitamini eksik olan bireylerde beyin kanaması, kalp krizi ve kalp yetmezliğine yakalanma riskinin 2 kat daha fazla olduğunu gösteriyor. Vücuda yeterli miktarlarda D vitamini alındığı zaman, bu gibi kalp rahatsızlıklarının oluşum riskinin azaldığı yine çıkarılan sonuçlar arasında.
D VİTAMİNİ TİP 1 DİYABET RİSKİNİ AZALTIR!
– İnsülin duyarlılığını olumlu yönde etkileyen D vitamini, pankreastaki beta hücrelerinin uyararak insülin salınımını arttırır.
– Lenfositlerin çoğalmasını ve stokin üretimini azaltır.
KİMLERDE EKSİKLİK GÖRÜLME ORANI DAHA YÜKSEK?
Yapılan bilimsel çalışmalar çocuk, genç, yaşlı ayırt etmeksizin her yaşta D vitamini eksikliği yaşanılabileceğini gösteriyor. Fakat eve bağımlı yaşlılar, bebekler, bazı hamile kadınlar ve tesettürlü bayanlar güneş ışığıyla daha az etkileşime girdiği için risk altında grup olarak değerlendirilebilir.
Vücuttaki D vitamini ihtiyacının yalnızca %10’u yiyeceklerle karşılanabilir. Besleme planınızda balık, yumurta sarısı ve peynir gibi önemli D vitamini kaynaklarına yer yoksa, vücudunuzda D vitamini eksikliği görülmesi mümkündür.
D vitamini değeri düzenli aralıklarla kontrol edilmeli, gerektiği taktirde doktor kontrolüyle dışarıdan destek alınmalıdır. Fazla miktarda alındığında toksik etki göstereceği unutulmamalıdır.
VÜCUDA YETERLİ MİKTARDA D VİTAMİNİ NASIL ALINIR?
D vitaminin en iyi kaynağı Güneş’tir.
– Dört mevsimin yaşandığı ülkemizde, Kış mevsimi haricinde hergün 20-25 dk baş, yüz, avuç içi, kollar, ayak tabanları ve bacakların doğrudan güneş ışığına temas etmesi D vitamini alımının ilk adımdır.
– İkinci adım ise doğru beslenmedir. Besinler arasında en iyi kaynak balık yağıdır. Her gün 1 yumurta, 2 su bardağı süt veya yoğurt tüketiminin yanında haftada 1-2 gün balık tüketerek dışarıdan herhangi bir ek almadan yeterli miktarda D vitamine sahip olmak mümkün.
NE ZAMAN GÜNEŞE ÇIKILMALI?
Sabah 10.30-16.00 arası ideal güneşlenme saatidir. Açık tenli insanların 15-20 dk, koyu tenli insaların ise 30-40 dk güneşlenmesi yeterli olacaktır.
Sağlıklı ve Mutlu Günler Dilerim.
Diyetisyen Rümeysa Özkan
