Categories: Genelirem ercanÖğrenci Paylaşımları

Demir’in bizim için önemi

DEMİR (FE) NEDİR??

Yetişkin vücudunda ortalama 3-5 gr bulunan, vücut için elzem bir iz element. Vücuttaki demirin 2/3 ü kandadır. Kandaki demirin çoğu ise kırmızı renk veren hemoglobinin bileşimindedir.Kalanı karaciğer, dalak ve kemik iliğinde depolanmıştır. Az miktarda demir (%5) hücre çekirdeğindeki kromatinde(anemi büyümede problem oluşturur); hücredeki oksidasyon-redüksiyon tepkimelerinde(anemide enerji eldesinde sıkıntılar görülür) ; kaslardaki miyoglobinin yapısında bulunur.

[vc_cta h2=”Moleküler Test – Diyet Eğitimi” txt_align=”center” style=”flat” color=”lightgreen” css_animation=”top-to-bottom”]www.molekulerdiet.com[/vc_cta]

Demir vücutta ferritin ve hemosiderin şeklinde depolanır, kan dolaşımında ‘transferrin’ denilen proteine bağlanarak taşınır (bu protein karaciğerde sentezlenir). Transferrin 100 ml plazmada 280-400 mcg demir bağlayacak kapasitededir. Plazmanın demir bağlama yeteneği anemili bireylerde ve gebelerde artmıştır.

DEMİRİN İŞLEVLERİ:

Fe hemoglobin bileşiminde bulunduğu için oksijen taşınmasında görevlidir.
Sitokrom p-450 sistemi içinde yer alır.( Bu sistem çözünmez ilaç ve zararlı bileşiklerin suda çözünerek vücuttan atılmasını sağlar.)
Bağışıklık sistemi için önemlidir.
Bilişsel performansta önemli etkiye sahiptir.(Mono amino oksidaz enziminin yapısında olduğu için)
Yapısında demir içeren katalaz enzimi hidrojen peroksidi su ve oksijene yıkar.
Demir içeren bileşikler, bazı biyolojik tepkimelerde oksidasyon ve enerji metabolizmasına bağlı olarak reaktif ve redoksta rol oynarlar.

EMİLİMİ:

Emilimi ince bağırsağın üst kısmından olur. Hem demir(+2 değerlikli demir) %25 oranında emilir, non hem demir (+3 değerlikli) nide salgıları, askorbik asit ve organik asitlerle indirgenerek emilir bunların yetersizliğinde emilimi %5 civarındadır.( Çünkü emilebilmesi için öncelikle indirgenmesi gerekir.)Asit ortam , demir gereksinmesinin artması gibi durumlar Fe emilimini artırırken ; fitatlar,okzalatlar,tanenler,fazla posa alımı,emilim bozuklukları,proteinden yetersiz diyet,yemeklerin hemen ardından tüketilen çay,kahve vs. demir emilimini azaltır.

DEMİR KAYNAKLARI VE GEREKSİNME:

Günlük alınması gereken demir atılması gereken kadardır bu rakam da yaklaşık 0.9 mgdır. Normal bir diyetteki demirin %10’unun emildiğini düşünürsek günlük 9 mg demir alınmalıdır denebilir. Ayrıca, hamilelikte buna ek 20mg/gün, emziklilikte 5mg/gün alınmalıdır.

Hayvansal yiyeceklerdeki demirin %40’ı hem demir olduğu için emilim oranı %25-30 iken; bitkisel yiyeceklerdeki demir hem olmayan demirdir ve %4-15’i emilebilmektedir.
Gerek miktar gerekse emilim açısından en iyi demir kaynağı etlerdir.(Kırmızı etin demir içeriği beyz etten daha yüksektir.)
Ayrıca pekmez,kuru meyveler,yeşil yapraklı sebzeler,kuru baklagiller,fındık,fıstık,susam gibi yiyecekler de iyi demir kaynağıdır.

[vc_cta h2=”Yazar : İrem ERCAN” txt_align=”center” style=”flat” color=”purple” css_animation=”bottom-to-top”]Sitemizde Paylaşımda Bulunmak İsterseniz BURAYI tıklayınız.[/vc_cta]

Genç Diyetisyenler Ekibi

genc.diyetisyenler@gmail.com Beslenme ve Diyetetik Bölüm Portalı