MULTİPLE SKLEROSİZ VE BESLENME
MULTİPLE SKLEROSİZ (MS) beynin ak maddesi ve omuriliği oluşturan sinirleri koruyan miyalin tabakasının hasar görmesi sonucu sinir iletim sisteminin bozulmasıyla ortaya çıkar.
Genellikle yetişkinliğin erken dönemlerinde görülmektedir. MS çoğunlukla ataklarla ve düzelmelerle seyreder, bazılarında ise sürekli ilerleyen bir durum gösterir.
MS te nasıl beslenmeliyiz, hangi yağları tercih etmeliyiz, nelerden kaçınmalıyız ?
60 yıl önce Dr. Roy Swank yüksek tahıl, meyve ve sebze; düşük yağ içeren diyetin MS hastalarının yaşam kalitesini iyileştirici etkide olduğunu keşfetti. Swank’ın diyeti hastalığın erken döneminde başlanmasıyla maksimum
fayda sağlıyor.
Swank’ın MS diyetine göre;
Ayçiçek yağı, zeytin yağı, susam yağı, yalancı safran, keten tohumu, soya fasulyesi, yerfıstığı diyetinizde sıklıkla tercih edilebilir. Ancak bu yağları tekrar tekrar kulanmamaya, özellikle zeytin yağının serin ve karanlık bir yerde saklanmasına, dolapta dondurulmamasına, günlük önerilen miktardan fazla tüketilmemesine dikkat edilmelidir.. Ayrıca margarin, tereyağı, hamur
işlerinde kullanılan yağlar, kakao yağı, hindistan cevizi yağı, hurma yağı, hidrojenize yağ yani trans yağ içeren ürünlerden kaçınılmalıdır.
Süt ve süt ürünlerini yağsız olarak tercih edin. Içerisinde yağ bulundurmayan yumurta beyazını hergün, tüm yumurtayı ise haftanın bir kaç günü tüketebilirsiniz.
Diyette ilk yıl kırmızı ete izin verilmezken ilk yıldan sonra önerilen miktarlarda tüketebilirsiniz.
Et tercihini düşük yağlı etler olan bacak eti, karaciğer, böbrek, kalp, dil, tavşan eti, geyik eti, sığır eti, ve tavuk etinden tercih edebilirsiniz.
Önerilenden fazla miktarda kümes hayvanı eti tüketmeyin.Ayrıca işleme tabi tutulmuş ve yağlı olan kümes hayvanı etinden kaçınmalısınız.
Bütün beyaz balık türlerini belirli miktarlarda tüketebilirsiniz. Örneğin; mersin balığı, ton balığı, mezgit, yılan balığı, köpek balığı gibi.
Yağlı balıklar doymamış yağ asitleri içerirler bu yüzden günlük 50 gram kadar tüketebilirsiniz.
Mümkün olduğu kadar tahılları diyetinizde bulundurun. Ancak çorba, pilav, makarna az miktar yağ içerir bu yüzden önerilenden fazlasını tüketmeyin.
Içerisine katılan margarin ve/ veya işleme tabi tutulan yağ içeriğinden dolayı hazır gıdalardan kaçının.
Vücuda gerekli olan vitamin ve mineralleri sağlayan Sebzeler yağ asitleri bakımından da zengindir. Günlük diyetinizde geniş yer kaplamalıdır.
Besin değeri bakımında zengin olan taze meyveler günlük diyetinizde yer alırken konserve ve dondurulmuş meyveler tercih edilmemelidir.
Sebze ve meyveleri mevsiminde tüketmeye dikkat edin.
Kafein içeren ürünler sinirliliği ve uykusuzluğu arttırır bu yüzden günlük olarak maksimum 3 fincan tüketin. Eğer bulgularda artış olursa kafein tüketmeyiniz.
Örneğin 1 gün içerisinde
1 fincan kahve + 2 fincan çay veya 3 fincan kahve = 3 fincan çay olarak tületebilirsiniz. ( yemeklerden sonra)
Vitaminlerin kullanımı;
◦ Vitamin D: Yapılan araştımalar soucunda düşük vitamin D miktarıyla MS arasında bir ilişki olduğunu gözlenmiştir.Aynı zamanda Vitamin D nin kemik yoğunluğunu artırıcı etkisinin MS te yararlı olduğu bilinmektedir. MS riski olan insanların Vitamin D ve
kalsiyum alımına dikkat etmesi gerekir.
◦ Antioksidan vitaminler: Vitamin A,E ve C antioksidan vitaminlerdir. Antioksidanlar serbest radikallerin vücuda verdiği zarardan korur. MS hastalığının oluşumunda ise serbest radikallerin verdiği hasarın etkili olabileceği düşünülmektedir. Bu yüzden diyette
antioksidan vitaminleri içeren besinlerin geniş yeri olmalı.
◦ Vitamin B12: Yumurtada , ette, tavukta ve tahıllarda bulunan vitamin B12 kırmızı kan hücrelerinin yapımında ve sinir sisteminin fonksiyonlarının düzenlenmesinde görev alır. MS ten korkmayın yeterli ve dengeli beslenme planıyla kontrolü ele alın.
Sağlıklı ve mutlu günler…
Diyetisyen Ayşe Sinem ÇIĞIR
Yalova Aktif Hastanesi
Kaynaklar:
– Diyet el kitabı
-www.swankmsdiet.org
