D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ DİYABETE Mİ YOL AÇIYOR!!!
D vitamininin diyabet üzerine etkileri araştırmaları gün geçtikçe artmıştır. D vitamini Tip1 ve Tip2’yi önlemeye yardımcı olduğuna rastlanmış. Diyabetin nedenlerinden biride D vitamini eksikliğidir.
D vitamini düzeyi mevsime, güneş ışığının altında kalma süresine, saate, kıyafete, yaşa vb. birçok etkene bağlıdır.
D vitamini ve diyabetin bir biri ile bağı ilk 1980’lerde rastlanmıştır. Pankreastan salgılanansalgılanmasını önlemesinde, D vitamini eksikliğinden etkilendiği görülmüştür.
Tip1 DM ve D vitamini ilişkisi;
Tip1 DM’de insülin üretimi hasar gördüğünden, insülini dışardan almak zorundadır.
Özellikle çocukken D vitamini eksikliği Tip1 DM’ye yol açabilir.
Avusturya’da yapılan bir çalışmada yeterli düzeyde güneş ışığı alınmasına rağmen Tip1 DM’li hastanın D vitamini düzeyi eksik olduğu görülmüştür. Yani Tip1 DM’de D vitamini alınmasını etkileyebilir.
Yapılan başka bir çalışmada hamilelerin son trimesterında serum D vitamini ölçülmüş. D vitamini düşük olan gebelerde, Tip1 DM görülme ihtimali arttığına rastlanmış.
Finlandiya’da yapılan bir çalışmada ise ilk yıllarında 2000 IU D vitamini alanlarda Tip1 DM oluşma ihtimali %78 azalıyor.
Bebeklerde D vitamini 7-12 aylarda verilmesi daha etkili olmuştur.
D vitamininin Tip1 DM’yi önleme üzerine çeşitli araştırmalar yapılmaktadır. Ama mekanizması hala açıklanmamıştır.
Tip2 DM ve D vitamini ilişkisi;
Tip2 DM’de pankreas insülin üretir, fakat insülin direnci nedeniyle gerektiği gibi kullanılmaz.
D vitamini yetersizliği olanlarda artık kan glukozu, HbA1c, ünik asit düzeyleri daha yüksek olduğu görülmüş.
Yapılan bir araştırmada günde 800 IU D vitamini ve 1200 mg Ca alan kadınlarda Tip 2 DM oluşma riski azalmıştır.
Serum D vitamini yüksek olan hastalarda Tip 2 DM görülme sıklığı %43 az olduğu görülmüştür.
Yoğurda D vitamini eklenmesi Tip 2 DM’li hastalarda glisemik kontrole fayda sağladığı görülmüştür.
D vitamini kalsiyum akışını kontrol eder. Bu sayede insülin duyarlılığı üzerinde de etki gösterir.
D vitamini pankreasta beta hücrelerinin fonksiyonlarını etkilemektedir. Bunun sonucunda insülin yanıtını arttırır. Tip 2 DM üzerine olumlu etki yapar.
Tip 2 DM’de en büyük risk obezite faktörüdür. Buda sıklıkla D vitamini eksikliğiyle görülür.
DM’de D vitamini eksikliği sık görülür. Serum D vitamini optimal aralıkta olmalıdır. Ülkemizde 2006 yılından itibaren bebeklere, 2011 yılından beri gebelere D vitamini suplementasyonu programı uygulanmış. Şişmanlık da D vitamini için önemli bir risktir. Vucutta ki yağ kitlesi arttıkça D vitamini düzeyi düşer.
D Vitamini Alımı
Günlük D vitamini gereksinimi sadece besinlerle almak yeterli değildir. Güneşten de en doğru şekilde yeterince faydalanılmalıdır. D vitamininin asıl kaynağı güneştir. Saat 11.00-14.00 arası 15-20 dakika güneşi almak yeterlidir. D vitamini açısından zenginleştirilmiş besinleri tüketmeye özen göstermeliyiz.
- Süt, ayran, kefir, peynir, yoğurt
- Yumurta sarısı, mantar, uskumru,
- Maydanoz,ton balığı, yulaf
- Somon, sardalya, balık yağı, karaciğer
KAYNAKÇA;
- Wild S, Roglic G, Green A, Sicree R, King H. Global prevalence of diabetes: estimates for the year 2000 and projections for 2030. Diabetes Care 2004;27(5):1047-53.
- Pittas AG, Dawson-Hughes B. Vitamin D and diabetes. J Steroid Biochem Mol Biol 2010;121(1-2):425-9.
- Danescu LG, Levy S, Levy J. Vitamin D and diabetes mellitus. Endocrine 2009;35(1):11-7.
- Steck AK, Zhang W, Bugawan TL, Barriga KJ, Blair A, Erlich HA, et al. Do non-HLA genes influence development of persistent islet autoimmunity and type 1 diabetes in children with high-risk HLA-DR,DQ genotypes? Diabetes 2009;58(4):1028-33.
- Concannon P, Rich SS, Nepom GT. Genetics of type 1A diabetes. N Engl J Med 2009; 360(16):1646-54.
- Bailey R, Cooper JD, Zeitels L, Smyth DJ, Yang JH, Walker NM, et al. Association of the vitamin D metabolism gene CYP27B1 with type 1 diabetes. Diabetes 2007;56(10):261621.
- Israni N, Goswami R, Kumar A, Rani R. Interaction of vitamin D receptor with HLA DRB1 0301 in type 1 diabetes patients from North India. PLoS One 2009;4(12):e8023.
- Teegarden D, Donkin SS. Vitamin D: emerging new roles in insulin sensitivity. Nutr Res Rev 2009;22(1):82-92.
- Sung CC, Liao MT, Lu KC, Wu CC. Role of vitamin D in insulin resistance. J Biomed Biotechnol 2012;2012:634195.
- Zemel MB. Nutritional and endocrine modulation of intracellular calcium: implications in obesity, insulin resistance and hypertension. Mol Cell Biochem 1998;188(1-2):129-36.
- Bastard JP, Maachi M, Lagathu C, Kim MJ, Caron M, Vidal H, et al. Recent advances in
