Bitki temelli diyetler, son yıllarda kronik hastalık risklerini azaltmaları, çevresel sürdürülebilirliği desteklemeleri ve etik açıdan hayvan refahına katkı sağlamaları nedeniyle giderek daha fazla tercih edilmektedir. Vegan ve vejetaryen beslenme şekilleri, lif, antioksidan ve fitokimyasallar açısından zengin olmaları sayesinde kardiyovasküler hastalıklar, tip 2 diyabet ve obezite riskini azaltabilmektedir.
Ancak, bu diyetler uygun şekilde planlanmadığında özellikle B12 vitamini, demir, kalsiyum, D vitamini, çinko ve omega-3 yağ asitleri (DHA/EPA) gibi temel besinlerde eksikliklere yol açabilmektedir. B12 eksikliği megaloblastik anemi ve nörolojik bozukluklara, demir eksikliği yorgunluk ve kansızlığa, kalsiyum ve D vitamini eksiklikleri ise kemik mineral yoğunluğunda azalmaya ve osteoporoza neden olabilmektedir. Ayrıca omega-3 yağ asitlerinin yetersizliği bilişsel ve kardiyovasküler fonksiyonlarda bozulmaya katkıda bulunabilir. Bu riskler özellikle çocuklar, gebeler ve yaşlılar gibi hassas gruplarda daha belirgindir. Sistematik derleme bulguları, bilinçli diyet planlamasının, düzenli biyokimyasal kontrollerin (serum B12, ferritin, 25(OH)D) ve gerektiğinde takviye kullanımlarının (B12, D vitamini, alg bazlı omega-3) önemini vurgulamaktadır. Sonuç olarak, bitki temelli beslenme sağlık açısından önemli avantajlar sağlasa da, bu avantajların uzun vadede sürdürülebilmesi için beslenme eğitimi, klinik izlem ve bilimsel temelli takviye stratejilerinin uygulanması gerekmektedir.
Makalenin tamamını okumak için: https://www.cureus.com/articles/372946-risk-of-osteoporosis-and-anemia-in-plant-based-diets-a-systematic-review-of-nutritional-deficiencies-and-clinical-implications.pdf
