Rezene :
Umbelliferaefamilyasından, Akdeniz iklimine sahip ülkelerde kültürü yapılan; değerli, tıbbi ve aromatik bir bitki olan rezenenin çok sayıda varyetesi vardır. Varyeteleri arasında bitki morfolojisi ve uçucu yağ oranı bakımından farklılıklar bulunmaktadır. Tatlı ve acı rezene olmak üzere iki farklı kültür çeşidi vardır ancak ülkemizde tatlı rezene ile ilgili yapılan çalışmalar sınırlı sayıdadır. Yapılan bir çalışmaya göre bitki gelişiminin ve en yüksek veriminin elde edildiği toprakta azot, potasyum ve fosfor dozları sırasıyla % 3,6,9 olarak belirtilmiştir. Yapılan başka bir çalışmaya göre ise 9.37 gram rezene; %6 nem, %15.33 kül, 5.50 pH, % 4.5 müsilaj, % 22.05 protein, % 3.528 azot ve %1.2-2.4 oranında da uçucu yağ içermektedir.
Rezene tohumunda bulunan bu uçucu yağ ve bileşenleri; gıda ve eczane ürünlerinde, parfümeri ve kozmetik sanayide kullanılmaktadır. Aynı zamanda Türkiye’de rezene tohumlarında bulunan anethole maddesinden de faydalanılmaktadır. Anethole; sindirimi kolaylaştırıcı, karın kaslarını rahatlatıcı, kolera hastalığına karşı, öksürük, soğuk algınlığı, göğüs-akciğer ve böbrek rahatsızlıklarını giderici etkiye sahiptir ve Türkiye’de yetiştirilen rezenelerin trans anethole içeriği fazla olduğundan dolayı da uçucu yağ kalitesi yüksektir.
Rezene; Eski dönemlerden beri göz kuvvetlendirici olarak kullanılmıştır.
Günümüzde ise gaz söktürücü, yatıştırıcı, sütannelerinde süt arttırıcı, çocuklarda karın ağrısı giderici olarak kaynatılarak bir çay olarak tüketilmektedir. Ayrıca uteruskontraksiyonlarını engelleyerek (dismenore) ağrının daha da az hissedilmesini sağlar(özellikle %2’lik rezene konsantrasyonu). Avrupa ve Türkiye’de özellikle çocuklarda uyku getirici olarak anason gibi özel ambalajlarda “rezene çayı” adı altında satılmaktadır.
Rezene çayları günde 2-3 kez/bardak içilebilir ancak rezene meyveleri kullanılmadan hemen önce ezilmelidir. Rezene meyvelerinin kormitatif, diüretik, laktasif, antiseptik, sedatif ve stimulant etkisi vardır. Meyveler genellikle infüzyon şeklinde baş dönmesi, damar tıkanıklığı ve mide-barsak gazları için kullanılmaktadır ayrıca böbrek ve mesane taşlarını düşürücü, iltihapları kurutucu, vücudu kuvvetlendirici olarak drog karışımlarının bileşimde yer alan bir bitki türüdür.
Yazar: Şule GÖDEK
