MALNÜTRİSYON
Malnütrisyon, beslenmenin içeriğinin veya miktarının yetersiz olması sonucunda vücudun gerek duyduğu enerji ve besin ögelerinin yetersiz kalmasından doğan bir klinik durumdur.
Bunun sonucunda dengesiz ve sağlıksız kilo kayıpları, organ-sistem fonksiyon yetersizlikleri görülebilir. Aslında malnütrisyon denildiğinde, protein-enerji eksikliği kastedilir. Protein-enerji malnütrisyonunu birincil ve ikincil olarak ayırabiliriz.
Birincil (primary)
protein-enerji malnütrisyon;protein, kalori ve daha az olarak esansiyel amino asitler açısından yetersiz beslenmede ve metabolizmanın devamlılığının sağlanmaması durumudur.
İkincil (secondary)
PEM ise zedelenme ve hastalık halinde vücudun protein ve enerjiye aç kalması, iştahsızlık nedeniyle de yeterli protein ve enerjinin vücuda alınamaması veya alınan besinlerinde sindirim zorluğu nedeniyle ihtiyacın karşılanamaması durumudur.
Genel olarak malnütrisyon, yaranın geç iyileşmesine, çizgili kas kitlesinde azalmaya, ödem gelişimine, immün sistem bozukluklarına, çocuklarda büyüme-gelişme geriliğine neden olur, ayrıca kilo kaybına, kas kitlesinin kaybına , yağ dokusunun kaybına bağlı marasmus hastalığı görülür. Kaburga, eklem, yüz kemikleri belirgindir, vücut gevşek ve incedir.
Bunlara dahil olarak nutrisyonel cücelikte görülebilir. Bodur görünüm söz konusudur, seksüel gelişimi yetersiz olabilir. Beslenme desteği ile normale döndürülebilir.
PEM ayrıca saç, böbrek, kemik iliğinide ilgilendirir. Anksiyete ve depresyona eğilim artar. B1, B12, kalsiyum, magnezyum, fosfat yetersizlikleri de olumsuz etkiler.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Tüm bu durumların önlenmesinde belirli bir nutrisyonel destek verilmelidir. Malnütrisyonu olanlara öncelikle protein, yağ, glukojen, potasyum, fosfat, magnezyum , çinko, selenyum gibi elementler , A,E,C tiamin, pridoksin, riboflavin gibi vitaminler ile destek verilmelidir. Tabiki nutrisyonel destek verilirken gözden kaçırılmaması gereken husus şudur; ince ve kalın bağırsak mukozal atrofisne ve enteral beslenme ile oluşan diyare oluşabilir. Sodyum ve su yönünden aşırıya kaçmadan, potasyum, fosfat ve magnezyum yönünden cömert olmak bir tedbir olabilir. Malnütrisyonlu yaşlıların diğer malnütrisyonlu bireylere göre farklı beslenme tarzı önerilir. Mesela kalori ihtiyacının yanı sıra protein alımı (1,5-2 g/kg), azaltılmış yağ alımı, yeterli karbonhidrat, yeterli vitamin ve mineral, yeterli su (6-7bardak/gün), yeterli lifli besinler verilmelidir.
ÖNERİLER
Malnütrisyonlu bireylerin günlük kilo ve sıvı balansı ölçülmelidir, insülin takibi yapılmalıdır,
özellikle Na,P,K,Ca,Mg günlük-haftalık ihtiyaç takibi yapılmalıdır.
Abdülkadir ÇERÇİKAYA
KAYNAKÇA:
- Lochs H, Allison SP, Meier R, et al. Introductory to the ESPEN Guidelines on enteral nutrition: terminology, definitions and general topics. Clin Nutr 2006;25:180-6.
- Norman K, Pichard C, Lochs H, Pirlich M. Prognostic impact of diseaserelated malnutrition. Clin Nutr 2008;27:5-15.
- Mark Feldman, Lawrence S. Friedman, Sleisenger and Fordtran’s Gastrointestinal and Liver Disease.Lawrence J. Brandt. Nutritional Assessment and Management of the Malnourished Patient. Section III, Chapter 15: 319-51
- Stapleton RD, Jones N, Heyland DK. Feeding critically ill patients: What is the optimal amount of energy. Crit Care Med 2007;35(9 Suppl):S535-40.
- Baker H. Nutrition in elderly: Diet pitfalls and nutrition advice. Geriatrics 2007;62:24-6.
- Lubos Sobotka Basics in clinical nutrition Third Edition L. Sobotka Nutritional support in different clinical situations, Prague 2004, s. 293-6.
- Donini LM, Savina C, Rosano A, Cannela C. Systemic review of nutritional status evaluation and screening tools in the elderly. J Nutr Health Aging 2007;11:421-32.
