POPÜLER DİYETLER
Popüler diyetlerde genellikle belirli bir besin veya besin grubuna dayandığından yasaklanan besinlere karşı istek oluşturmaktadır.
Çok kısa sürede aşırı kilo kaybı vaat eden bu diyetler zaman içinde yeniden kilo almaya neden olmaktadırlar. Bu tarz diyetler uzun sürede birçok beslenme bozukluklarına da yol açmaktadır.
Popüler diyetler çoğunlukla düşü karbonhidrat içeren diyetlerdir.
Popüler diyetlerden yaygın olanları;
- Dukan diyeti
- Atkins diyeti
- Hollywood diyeti
- İsveç diyeti
- Karatay diyeti
- Taş devri diyeti
- Zone diyeti
- Pritikin diyeti
- Vejeteryan diyet
- Kan grubuna göre diyet
- Alkali diyet
DUKAN DİYETİ
4 aşamadan oluşan bir diyettir. İlk aşaması, hızlı, kısa ve çabuk sonuçlanan aşamadır. Yüksek proteinli besinlerden oluşmaktadır. Diyete katkı olması açısından günde 2 yemek kaşığı yulaf ve günde en az 2 litre su, şekersiz çay, bitki çayları vb. önerilir. Diyetin uygulanması süresi bireyin başlangıç kilosuna bağlıdır. İkinci aşama seyir aşamasıdır. Gerçek kilo kaybının yaşandığı dönemdir. Üçüncü aşama birleşme aşamasıdır. Bu aşamada her gün protein ve sebze tüketilir. Dördüncü ve son aşama ise istikrar aşamasıdır.
ATKİNS DİYETİ
4 aşamadan oluşan diyettir. Birinci aşama başlangıç aşmasıdır ve 14 gün boyunca karbonhidratı diyetten çıkarmaya dayanan aşamadır.
Başlangıç kuralları
- Günde en az 8 bardak su içilecek
- Her gün üç öğün veya daha az porsiyonlu dört-beş öğün yenilir
- Uyanıkken en az altı saatte bir yemek yenmelidir.
- Kafein çok az bir miktarda alınabilir
- Meyve, ekmek, tahıl, makarna veya nişastalı sebzeler yasak
- Peynir, kaymak, tereyağı hariç diğer süt ürünleri yasak
- Fındık yada çekirdek yasak
- Fasülye, nohut veya diğer baklagiller yasak
İkinci aşama zayıflamaya devam aşamasıdır. Bu aşamada karbonhidrat miktarı ortalama günde 5 gr kadardır. Üçüncü aşama ‘koruma öncesi’ dönemdir. Dördüncü ve son aşama ise ‘yaşam boyu koruma’ dönemidir. İdeal kiloyu yaşam boyuna korumaya dayanır.
HOLLYWOOD DİYETİ
3 ana ve 1 ara öğüne dayanır. Şeker ve şekerli besinler yasaktır. Akşam 20.00 ‘den itibaren hiçbir şey yenmemelidir. Yenilebilen besinler sadece bir tabak ile sınırlıdır. Patates, pirinç, havuç, muz, ananas, işlenmiş şeker, işlenmiş tüm beyaz un ürünleri, bal, dondurma ve alkol yasaktır.
İSVEÇ DİYETİ
Proteine dayalı bir diyettir. Yüksek protein ile metabolizmayı hızlandırıp hızlı kilo verdirmeyi amaçlamaktadır. Uygulama süresi 6 ila 13 gün arasındadır.
KARATAY DİYETİ
Şeker ve şekerli besinler ,tatlandırıcılar, diyabetik ürünler ,tahıl unu ve bunlar ile hazırlanmış besinler, ekmek, pişmiş havuç, patates ,pirinç ,üzüm , kavun ,kavrulmuş kuruyemiş ,karpuz, salam, sosis, sucuk , her türlü meşrubat ,alkollü içecekler, öğütülmüş tahıl, Ayçiçek ve mısırözü yağları ile hazır katı yağlar yasaktır.
Bulgur, armut, elma, mandalina, ayva , çilek , portakal ve kiraz gibi besinler tüketilebilir. İşlenmemiş doğal ürünler, doğal tavuk ve yumurta serbesttir. Evde yapılan yoğurt ile ayran, türk kahvesi ,soda ve filtre kahve tüketilebilir. Öğünlerden kesinlikle doyduktan sonra kalkılmalı ve ara öğün yapmak yasaktır.
Salata, bakliyat, sebze , et ve balık serbesttir. Akşam 19.00-20.00 den sonra yemek yenmesi yasaktır anca sıvı tüketimi serbesttir. Günde en az 30-45 dakika yürüyüş ve 2 litre su içilmelidir.
TAŞ DEVRİ DİYETİ
GENEL İLKELER
- Her yiyecek doğal haline en yakın olarak tüketilmelidir.
- Tuz, şeker ve un yasak ya da çok az tüketilmelidir.
- Çiğ yiyecekler diyetin %60 ını oluşturmaktadır.
- Küçük balıklar tercih edilmelidir.
- Yumurta günde 4 taneye kadar tüketilebilir.
- Her gün soğan –sarımsak yenmelidir.
- Sebzeler mümkünce çiğ yenmelidir.
- Kurubaklagil haftada en fazla 2-3 kere tüketilmelidir.
- Kabuklu yemişler çiğ ve az tuzlu olmak üzere günde 1-2 avuç kadar tüketilebilir.
- Süt yerine süt ürünleri tercih edilmelidir.
- Yağ sınırlandırılmadan zeytinyağı veya fındık yağı tüketilebilir.
- Tuzsuz zeytin, keten tohumu, kuyruk ve iç yağı ,sirke ,nar ekşisi ve şalgam serbest besinler arasındadır.
- Kızartma yasaktır. Ayrıca ekmek, bulgur vb. besinler tüketilmemelidir.
ZONE DİYETİ
Günlük enerjinin %40 karbonhidrat, %30 protein ve %30 unun ise yağdan karşılandığı bir diyettir. Az yağlı kümes etleri, balık , süt ürünleri ve vejteryan proteinler; tüm meyve ve sebzeler, baklagiller ve yulaf ezmesi gibi karbonhidratlar; zeytinyağı ve tekli doymamış yağlar serbest besinlerdir. Ayrıca patates ,makarna ,pilav, ekmek, mısır, şeker, havuç, muz ;doymuş yağlar yasak besinlerdir.
Kısa sürede hızlı kilo kaybı, uzun sürede halsizlik ,bitkinlik, baş dönmeleri ve baygınlıklara neden olabilir.
PRİTİKİN DİYETİ
Günlük 700 ila 1200 kkal arasında çok düşük enerji içeren diyetlerdir. Az yağlı, yüksek posalı bir diyettir. Günlük enerjinin %65 karbonhidrat, %25 protein ve %10 unun ise yağdan oluşur.
VEJETARYEN DİYET
Veganlar bitkisel kaynaklı besinleri tüketirler.
Lakto vejetaryan diyeti; bitkisel besinlerle birlikte süt ve süt ürünlerini de tüketmektedirler.
Ova vejetaryen diyetinde bitkisel besinlerle birlikte yumurta da tüketmektedirler.
Lakto-ova vejetaryen diyetinde ise öldürülmüş hayvan ürünü tüketmeyip, hayvan canlı iken ürettiği süt ve yumurtayı tüketmektedirler.
Polo vejetaryenler, bitkisel besinlerle birlikte kümes hayvanlarını tüketirler.
Pesko vejetaryenler yalnızca su ürünlerini tüketmektedirler.
Semi vejetaryenler ise kırmızı et tüketmeyip, beyaz eti ise sınırlı miktarda tüketebilirler.
KAN GRUBUNA GÖRE DİYET
0 Grubu
Diyetlerinde ekmek, tahıl ürünleri ve taneli sebzeler az miktarda yer alır. Metabolizmaları genellikle yavaştır. Bununla birlikte çok miktarda deniz ürünleri, iyotlu tuz, kırmızı et, karaciğer, brokoli ve ıspanak gibi besinlere yönelmeleri önerilmektedir. Süt ve süt ürünlerinin ise metabolizmayı yavaşlattığı düşünüldüğünden yasaklanmıştır.
A Grubu
Beslenmelerinde tahıl ürünleri, soya proteinleri ve sebzelere yönelmişlerdir. Doğal besinler tüketmeleri önerilmektedir. Hızlı bir metabolizmaya sahip bireylerdir. Kırmızı etin bu gruptaki bireylerde sindirilmesi zordur.
B Grubu
Bu gruptaki bireyler için buğday, fındık, mısır ve mercimek kilo aldıran besinler olarak kabul edilir. Bu bireyler tavuk etinden uzak durmalıdırlar. Ayrıca karides, ıstakoz ve midye gibi kabuklu deniz ürünleri yasaktır. Diğer gruplardan farklı olarak süt ve süt ürünleri B grubuna sahip bireylere yarar sağlar.
AB Grubu
A ve B gruplarına yasaklanan besinler bu grup için de yasaktır. Fakat diğer gruplara önerilmeyen domates AB kan grubuna sahip bireylerde serbest besinler arasındadır. Çok fazla hayvansal gıda tüketimi sindirim problemlerine neden olmaktadır.
ALKALİ DİYET
Vücudun asitlik derecesi arttıkça obezite, kanser ve diyabet vb. gibi hastalıkların görülme olasılığı artmaktadır bundan dolayı vücudu alkaliye yaklaştırma anlayışına dayanır. Yiyeceklerin asitlik derecesini fosfatlı ve kükürtlü besinler sağlarken; alkalilik derecesi ise magnezyum, kalsiyum ve potasyum ile sağlanır. Tahıl ve hayvansal besinler asit, sebze ve meyveler alkali, yağlar ve şekerler ise nötrdür.
Popüler diyetlerin genellikle ortak noktası belirli bir besin veya besin grubunun tamamen yasaklanmasıdır. Oysa sağlıklı beslenme ‘yeterli ve dengeli’ bir beslenmeye dayanır. Her besin grubundan yeterli ve dengeli miktarda tüketilmesi gerekmektedir.
Popüler diyetlerde hiçbir bireysel farklılıklar dikkate alınmamıştır. Bu diyetler bazen kısa sürede sonuca ulaşsa da uzun dönemde gastrointestinal problemlerden hipoglisemiye kadar ve hatta kas kaybına neden olabilmektedir.
Bundan dolayı yaşam şeklimize ve ihitiyaçlarımıza göre bir beslenme programı oluştururken kesinlikle bir uzmandan yardım almalıyız.
SAĞLIKLI GÜNLER
DİYETİSYEN HÜLYA TUNÇEL
