ANNE SÜTÜ HAKKINDA BİLGİLER
Anne Sütü ve Emzirme
Anne sütü; yeni doğanda optimum büyüme ve gelişme için gerekli olan,
tüm sıvı, enerji ve besin ögelerini içeren, biyoyararlılığı yüksek, sindirimi kolay doğal bir besindir.
Anne sütü ve emzirmenin hem bebek, hem de anne için, başta beslenme olmak üzere, sağlık, bağışıklık, gelişimsel, psikolojik, sosyal ve ekonomik yönden çok sayıda yararları vardır.
Anne Sütü ve Emzirmenin Bebek, Anne ve Topluma Yararları
- Sağlığın geliştirilmesi ve korunması,
- Yeterli ve dengeli beslenmesinin sağlanması,
- Sağlıklı büyüme ve gelişmenin sağlanması,
- Bağışıklık sisteminin korunması ve geliştirilmesi,
- Sosyal-psikolojik gelişim ve ekonomik boyut yönünden önemlidir.
BEBEK İÇİN YARARLARI NELERDİR?
- Sağlık yönünden akut ve kronik hastalıkların riskini azaltır
• Alt solunum yolu enfeksiyonları
• Otitis media (orta kulak iltihabı)
• Bakteriyel menenjit
• İdrar yolu enfeksiyonları
• Nekrotizan enterokolit
• Allerjik hastalıklar
• Ani bebek ölümü sendromu
• İnsuline bağımlı diyabet
• İshal
• Lenfomalar
• Obezite
• Crohn’s hastalığı
• Ülseratif kolit
• Kronik gastroentestinal hastalıklar…
– Bağışıklık sistemini güçlendirir
• Antikorlar, salgısal Ig A
• Hücresel immünite, canlı hücreler
• Normal floranın oluşmasına yardım
• Prebiyotik ve probiyotik özellikleri
• Enfeksiyonlara karşı korur.
• Aşıların etkinliğini artırır.
3- Büyüme-Gelişme ve Psikolojik yönden yararları
•Anne-bebek ilişkisini kuvvetlendirir
•Bebeğin ruhsal, bedensel ve zekâ
gelişimine yardımcı olur.
•Dikkat azlığı sendromu, ilgisizlik gibi
olgularda anne sütü alımı önem
kazanmaktadır.
•Çene diş gelişimini iyi yönde etkiler
•Büyüme faktörleri, organ ve doku
olgunlaşmasını sağlar.
Besin Değeri Yönünden Anne Sütü
Anne sütü bileşiminin en önemli özelliği bebeğin yaşına ve durumuna uygun değişim göstermesidir.
Örneğin prematüre doğum yapan anneler bebeklerinin ağırlığına, gestasyon yaşlarına,
annelerin sütleri arasındaki farklılık birinci aydan sonra ortadan kalkmaktadır. Doğumdan ilk bir aya kadar olan dönemde anne sütünün bileşimi (besin ögeleri açısından), bebeğin gastrointestinal
sistemine uygun olarak farklılık göstermektedir. İlk günlerde salgılanan kolostrum daha kıvamlı, protein içeriği yüksek, yağ miktarı düşük, sodyum, potasyum, magnezyum, kalsiyum gibi minerallerden ve bebeği enfeksiyondan koruyan hücre, antikorlar yönünden zengindir. Giderek sütün içeriğinde değişiklikler olur ve 15 gün içinde olgun (mature) süt özelliğine erişir.
Kolostrum ve Özellikleri
Doğumdan sonra ilk 5 günde salgılanan süte kolostrum denir. Kolostrumda, olgun (mature) süte oranla daha fazla bulunan antienfektif öğeler, A vitamini, sodyum ve çinko bebeği ilk birkaç gün içerisinde enfeksiyonlardan korumaktadır. Kolostrum, bebeğin gastrointestinal sistemini immünoglobülinler ile mukozal bir tabaka oluşturarak kaplar ve böylece yenidoğan bebeği dış ortamdan gelecek patojen mikroorganizmalara karşı korur. Kolostrum 5-10 günler arasında geçiş sütü şeklini alarak, 3. haftadan sonra olgun (mature) süt özelliğini taşır.
Anne Sütünün Enerji ve Besin Ögeleri Düzeyini Etkileyen Faktörler
- Doğum Yaşı ve Laktasyon Süresi
- Emzirme Süresi ve Emzirme Zamanı
- Gestasyonel Yaş (Zamanında veya prematüre doğum)
- Annenin tekrar gebe kalması
- Metabolik Hastalıklar
- Maternal (anne) Beslenme, Diyet
- İlaç Kullanımı
- Mevsimler
- Yaş
- Kişisel Farklılıklar
KAYNAKLAR
1- Baysal A. Beslenme, Hatipoğlu Yayınevi, 9. Baskı Ankara, 2002. 2- Köksal G, Gökmen H. Çocuk Hastalıklarında Beslenme Tedavisi, Hatipoğlu Yayınevi, 2000. 3- Larson Duyff R. Amerikan Diyetisyenler Derneği’nin Geliştirilmiş Besin ve Beslenme Rehberi, Çeviri editörleri: Yücecan S, Pekcan G, Besler T, Nursal B, Acar Matbaacılık, İstanbul, 2003. 4- TC. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü; Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi, Ankara, 2004.
ÖZGE TOKCAEL
